De Koepel Gepensioneerden is de grootste belangenvereniging van gepensioneerden in Nederland met 100 lidverenigingen die samen 150.000 leden hebben. De Koepel komt onder het motto “de kracht van senioren” indirect op voor alle gepensioneerden en senioren in Nederland.

Meer informatie over de Koepel

Nieuwsbrief 21

Woensdag 4 juni 2025

Kabinet valt, maar land stond al stil

Nog nooit vertoond, nu wel gebeurd. Een kabinet dat valt over een onderwerp waar men het met elkaar over eens is: het terugdringen van de asielinstroom. Even los van het feit dat het overgrote deel van de mensen dat naar Nederland komt arbeidsmigrant is (en dus eigenlijk op ons eigen verzoek hier is), laat met name de PVV opnieuw zien geen regeringsverantwoordelijkheid aan te kunnen.

Voorzitter John Kerstens van de Koepel Gepensioneerden: ‘Ondanks het motto van het kabinet (‘Het kan wél’) en de naam van het bij de start door coalitiepartijen gesloten hoofdlijnenakkoord (‘Hoop, lef en trots’) is van beide maar bitter weinig gebleken het afgelopen jaar. Vaak wordt bij de val van een kabinet gezegd dat “alles tot stilstand komt”, maar eigenlijk stond al heel veel stil. Alle mooie woorden van het kabinet zijn vooral gevolgd door minder mooie woorden in elkaars richting en nauwelijks door daden. De laatste weken waren bovendien vooral een variant op “Daar ligt een bananenschil, dat wordt glijden”. Die bananenschil werd weggelegd door Geert Wilders en de coalitie gleed erover uit. Wat we nu nodig hebben is een kabinet dat niet met zichzelf maar met ons land druk is. Een kabinet dat in een turbulente wereld (met een oorlog die woedt op ons eigen continent en onze grootste bondgenoot die zich steeds minder als zodanig gedraagt bijvoorbeeld) verantwoordelijkheidsgevoel èn daadkracht laat zien. Want de uitdagingen zijn groot.”

Uiteraard zal de Koepel Gepensioneerden invloed proberen uit te oefenen op de programma’s waarmee partijen dit najaar de verkiezingen ingaan en op het regeerakkoord van een nieuw kabinet. Kerstens: ‘En tot die tijd zal door ons vol worden ingezet op het waarmaken van door het nu demissionaire kabinet richting senioren gedane beloftes rondom bijvoorbeeld de bouw van veel extra seniorenwoningen en het bezien op welke wijze de grootste belofte van de nieuwe Pensioenwet (beter zicht op een koopkrachtig pensioen) een stap dichterbij kan worden gebracht. Op zich kan dat allemaal prima doorgang vinden, maar in de politiek is niks vanzelfsprekend. Dus blijven we er bovenop zitten.’

Blijven meedoen en behoud eigen regie centraal in Hoofdlijnenakkoord Ouderenzorg

 De Koepel Gepensioneerden en haar partners in de Seniorencoalitie, zorgorganisaties, zorgverleners, gemeenten en Staatssecretaris van Langdurige en Maatschappelijke Zorg Vicky Maeijer hebben afspraken gemaakt om de organisatie van de ouderenzorg te verbeteren. Deze afspraken worden, wanneer de achterbannen van de betrokken partijen ermee instemmen, vastgelegd in het Hoofdlijnenakkoord Ouderenzorg (HLO). De afspraken die zijn gemaakt starten in 2026. Het akkoord kan alleen worden behandeld in de Tweede Kamer als het niet ‘controversieel’ wordt verklaard. Nu het kabinet gisteren is gevallen, is dat nog wel onzeker.

Het HLO bestaat uit tien uitgangspunten waarvan het zo lang mogelijk mee blijven doen in de samenleving, behoud van eigen regie en goede medewerkers in de zorg belangrijke ingrediënten zijn. Maar ook het stimuleren van zorgzame buurten, de inzet van AI (kunstmatige intelligentie) in de zorg, het beschikbaar blijven van verpleeghuizen als het thuis echt niet meer gaat en ondersteuning van hulp door naasten komen erin naar voren.

De Seniorencoalitie is niet alleen ondertekenaar van het HLO, maar zal ook deelnemen in de stuurgroep die toeziet op de uitvoering en verdere uitwerking van het akkoord. De Seniorencoalitie, zo is afgesproken, neemt het voortouw  bij de uitwerking van een aantal van de genpemde uitgangspunten. Zo  gaan we nog meer bewustwording creeëren over kansen en uitdagingen van ouderen. Dit gebeurt onder meer door dialoogbijeenkomsten, zoals ‘Krachtig Ouder Worden’. Ook gaat de Seniorencoalitie aan de slag bij het makkelijker vindbaar en beschikbaar maken van de juiste zorg voor ouderen.

Het Hoofdlijnenakkoord Ouderenzorg maakt onderdeel uit van het Regeerprogramma van het inmiddels demissionaire kabinet Schoof. Het HLO heeft een sterke inhoudelijke relatie met het Integraal Zorgakkoord, de mantelzorgagenda en het programma Wonen en Zorg voor Ouderen. In dit laatste programma heeft het kabinet als doel gesteld 290.000 woningen voor ouderen te realiseren.

John Kerstens (voorzitter van de Koepel Gepensioneerden): “Het belang van ouderen staat voor ons uiteraard voorop. Daarbij is een integrale aanpak van wonen, welzijn en zorg nodig. Met het Hoofdlijnenakkoord, juist in samenhang met andere afspraken, ligt er een set maatregelen die moet helpen bij het zo prettig mogelijk oud worden tegen de achtergrond van bijvoorbeeld de uitdaging dat het verwachte tekort aan arbeidskrachten in de zorg eerder groter dan kleiner wordt. Het spreekt voor zich dat we niet “bij het kruisje” getekend hebben en de uitvoering van alle plannen kritisch zullen volgen.’

Naast de Seniorencoalitie zijn ActiZ, Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG), Sociaal Werk Nederland, Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland (V&VN), Zorgverzekeraars Nederland (ZN), MantelzorgNL, Zorgthuisnl, Verenso, Patiëntenfederatie Nederland, LOC Waardevolle zorg én het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) betrokken bij de totstandkoming van het HLO.

De Koepel Gepensioneerden is de grootste belangenvereniging van gepensioneerden in Nederland met 100 lidverenigingen die samen 150.000 leden hebben. De Koepel komt onder het motto “de kracht van senioren” indirect op voor alle gepensioneerden en senioren in Nederland.

Meer informatie over de Koepel

Nieuwsbrief 20

Vrijdag 30 mei 2025

Schrijversclub zoekt nieuwe leden

Vergroot onze impact: word lid van ons schrijversclubje!

Onze invloed als Koepel Gepensioneerden is sterk afhankelijk van onze zichtbaarheid. Hoe vaker en effectiever we ons laten horen, hoe groter onze impact. Om dit te realiseren, maken we gebruik van diverse communicatiekanalen, zoals persberichten, onze website en onze nieuwsbrief.

Op dit moment bestaat ons schrijversclubje uit een klein, enthousiast team, maar we hebben dringend uitbreiding nodig! Daarom zoeken we mensen die het leuk vinden om af en toe een artikel, column of kort bericht te schrijven over onderwerpen die senioren aangaan. Dit kunnen informatieve, leerzame of juist luchtige en vermakelijke stukken zijn.

Daarnaast willen we graag de samenwerking aangaan met bestuursleden die verantwoordelijk zijn voor communicatie binnen hun vereniging. We vermoeden dat er al veel waardevolle content wordt geproduceerd voor interne bladen en websites, die wellicht breder gedeeld zou kunnen worden. Samen kunnen we ervoor zorgen dat deze mooie bijdragen een groter publiek bereiken.

Heeft u interesse of kent u iemand die zou willen bijdragen? Laat het ons weten en help ons om onze stem sterker te laten klinken! Wij hopen op een enthousiaste respons en veel aanmeldingen, zodat we ons team kunnen versterken en onze impact verder kunnen vergroten.  Wij zien uw bericht tegmoet op secretariaat@koepelgepensioneerden.nl

Volg de Koepel Gepensioneerden op Facebook

Wilt u naast de informatie uit onze nieuwsbrief  moeiteloos op de hoogte blijven van nieuws, ontwikkelingen en actuele thema’s die van belang zijn voor gepensioneerden en senioren?

Door onze Facebook-pagina te liken en te volgen beschikt u over informatie inzake pensioenen, wonen, zorg  en belangenbehartiging en maatschappelijke ontwikkelingen die invloed hebben op uw dagelijks leven.

Daarnaast houden we u op de hoogte van het werk dat wij doen in Den Haag en daarbuiten om de belangen van gepensioneerden te behartigen.

Door op de hierna vermelde link te klikken, komt u op de Facebookpagina van de Koepel Gepensioneerden.  https://www.facebook.com/KGsenioren Wordt u onze 1.000e volger?

De Koepel Gepensioneerden is de grootste belangenvereniging van gepensioneerden in Nederland met 100 lidverenigingen die samen 150.000 leden hebben. De Koepel komt onder het motto “de kracht van senioren” indirect op voor alle gepensioneerden en senioren in Nederland.

Meer informatie over de Koepel

Nieuwsbrief 19

Dinsdag 27 mei 2025

Laad ‘m op, laat ‘m aan

is de campagneboodschap van de 75+ campagne. In deze campagne worden 75 plussers geïnformeerd over NL Alert en gestimuleerd om hun telefoon aan te laten staan zodat de overheid hen kan waarschuwen en informeren over noodsituaties.

NL-Alert waarschuwt en informeert mensen over noodsituaties bij hen in de buurt. Om te controleren of NL-Alert goed werkt, stuurt de overheid op maandag 2 juni rond 12 uur een NL-Alert testbericht.

NL-Alert bereikt steeds meer 75-plussers: bijna 9 op de 10 ontvingen het NL-Alert testbericht van 2 december 2024. Dat nog niet iedereen NL-Alert ontvangt, heeft verschillende redenen. Bijvoorbeeld doordat mobiele telefoons uitstaan tijdens het eten of slapen, of als er visite is. Daarnaast is een NL-Alert soms niet duidelijk als iemand blind, slechtziend, doof of slechthorend is. Daarvoor is er nu de NL-Alert App. Deze app ondersteunt toegankelijkheidsfuncties op mobiele telefoons. Ook voor mantelzorgers op afstand is de NL-Alert App handig. Het is met de app namelijk mogelijk om NL-Alerts te ontvangen voor andere plaatsen.

Ook u kunt senioren in uw omgeving informeren over het testbericht van 2 juni. Bijvoorbeeld door hen te vragen om hun telefoon aan te laten. En om de NL-Alert App te downloaden als dat handig is. Want als zij het testbericht ontvangen, weten zij zeker dat ze ook een NL-Alert ontvangen in noodsituaties.

U mag hierbij (gratis en rechtenvrij) gebruik maken van het artikel hieronder, of de middelen in deze toolkit. Hierin staan bijvoorbeeld artikelen voor op een website of in een nieuwsbrief, kant-en-klare social media posts, en video’s.

De Koepel Gepensioneerden is de grootste belangenvereniging van gepensioneerden in Nederland met 100 lidverenigingen die samen 150.000 leden hebben. De Koepel komt onder het motto “de kracht van senioren” indirect op voor alle gepensioneerden en senioren in Nederland.

Meer informatie over de Koepel

Nieuwsbrief 18

Zaterdag 24 mei 2025

Mooie beloftes maar geen woningen

Algemene rekenkamer legt vinger op de zere plek

Regelmatig wordt beweerd dat senioren de oorzaak zijn van de crisis op de woningmarkt: doordat zij te lang in hun ‘veel te grote woning met drie slaapkamers en tuin’ blijven wonen, zouden andere generaties te lang op een huis moeten wachten. Dat is onzin natuurlijk en om meer dan één reden. Zo is het al een tijdje overheidsbeleid om te stimuleren dat senioren langer ‘thuis’ blijven wonen. Prima, want de meeste senioren willen dat zelf ook. Maar het effect is natuurlijk wel dat mensen dan ook thuis blíjven wonen. Bovendien willen senioren best verhuizen naar een andere (kleinere) woning als die maar wel aansluit op hun behoeften en betaalbaar is.

Logisch, zou je denken. Maar er wordt al jarenlang stelselmatig te weinig gebouwd. Voor iedereen, maar zeker voor senioren. Laat staan dat er passend wordt gebouwd voor senioren. Terwijl daar deels wel de sleutel voor het oplossen van de problemen op de woningmarkt ligt: gaat een senior of ouder echtpaar verhuizen, dan levert dat meerdere zogenaamde ‘verhuisbewegingen’ op. In het huis dat achtergelaten wordt, kan een familie met kinderen terwijl in hun huis op hun beurt een ongetrouwd stel of een starter kan. Meer woningen voor meer mensen dus dan bij het bouwen van starterswoningen bijvoorbeeld.

De Koepel Gepensioneerden wijst er al jaren op dat er meer voor senioren geschikte senioren moeten worden gebouwd. Dat senioren daar ook meer bij betrokken moeten worden. Dat past allemaal bij het door de Koepel voorgestane ‘integrale ouderenbeleid’: als je wilt dat mensen langer thuis blijven wonen, moet dat zijn op een veilige plek met voorzieningen (van een winkel tot een huisarts) in de buurt. Alleen op die manier zorg je dat senioren mee kunnen blijven doen in onze samenleving en dat bijvoorbeeld zorgkosten in de hand worden gehouden.

Nadat het vorige kabinet mondjesmaat met die integrale aanpak was begonnen, kondigde dit kabinet grootse plannen aan. Ook als het gaat om het aantal te bouwen seniorenwoningen: tot 2031 zouden er daar maar liefst 290.000 van worden gebouwd, dat is meer dan 40.000 per jaar. Dat aantal is behoorlijk ambitieus, bijvoorbeeld als je nagaat dat er de afgelopen jaren alles bij elkaar gemiddeld amper 70.000 woningen zijn gebouwd. Door complexe regelgeving, trage vergunningverlening, onvoldoende beschikbare bouwlocaties, tekorten aan bouwvakkers en materiaal en niet te vergeten door de stikstofproblematiek worden de doelstellingen jaar na jaar niet gehaald.

In z’n jaarlijkse rapport (waarin de overheidsbestedingen en-doelstellingen tegen het licht worden gehouden) legde de Algemene Rekenkamer afgelopen week de vinger op de zere plek: het is ‘niet aannemelijk’ dat de doelstelling van 290.000 seniorenwoningen wordt gehaald. De Rekenkamer vindt dat ‘zorgelijk’. Keurig termen, maar feitelijk krijgen verantwoordelijk ministers Keizer (van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening) en Agema (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) er in ambtelijke bewoordingen ongenadig van langs. Ze hebben, zo wordt gesteld ‘onvoldoende zicht op de voortgang’ en besteden te weinig aandacht aan alle knelpunten.

Dat liegt er allemaal niet om. De verantwoordelijk ministers kwamen in een eerste reactie niet veel verder dan ‘We nemen uw aanbevelingen ter harte.’

Wordt ongetwijfeld vervolgd.

Koepel Gepensioneerden geeft tips over extra indexatie op basis van het Transitie-FTK

Dankzij een lobby van de Koepel Gepensioneerden is het voor pensioenfondsen die de overstap naar een nieuwe pensioenregeling maken, in de aanloop daarnaartoe een paar jaar geleden makkelijker geworden om de pensioenen te indexeren (te verhogen dus). Daartoe is, nadat de Tweede Kamer daarover een motie had aangenomen, destijds een zogenaamd ‘Transitie-FTK’ (Financieel Toetsingskader) ontworpen dat minder streng is dan het normaliter geldende toetsingskader.

Mede omdat de Koepel Gepensioneerden daar toen de publiciteit over opzocht, maakten pensioenfondsen de eerste jaren ruimhartig gebruik van die soepelere regels en konden veel gepensioneerden voor het eerst in jaren weer eens een (vaak flinke) verhoging van hun pensioen tegemoetzien. En dat was hard nodig, want gepensioneerden bungelen al jarenlang onderaan alle koopkrachtlijstjes.  Zie het artikel in onze nieuwsbrief 41 van 9 december 2023   letsmail.nl/t/r-e-tijdhkdd-l-q/

De verwachting is (dat zagen we vorig jaar al) dat pensioenfondsen, nu ze dichter bij de overstap naar een nieuwe regeling komen, ‘de voet op de rem zetten’ en zeker willen zijn dat ze voldoende geld in kas hebben om die overstap met een gerust hart te kunnen maken. In een deze week naar alle aangesloten verenigingen van gepensioneerden verzonden brief geeft de Koepel Gepensioneerden zijn verenigingen tips en suggesties om tijdig het gesprek over gebruikmaking van het Transitie-FTK aan te gaan.

Koepelvoorzitter John Kerstens; ‘Dat gesprek aangaan is zeker de moeite waard. Want we zien dat fondsen soms wel heel voorzichtig zijn en indexatieruimte laten liggen. Dat is zonde, want dat voel je als gepensioneerde direct in je portemonnee als de boodschappen weer duurder worden. Dat gesprek moet overigens wel snel worden aangegaan. Het definitieve besluit per pensioenfonds over niet of wel indexeren en hoeveel dan valt vaak weliswaar pas aan het eind van het jaar, maar willen pensioenfondsen gebruikmaken van de soepelere regels dan moeten ze snel in de benen komen. Daarom geven we onze verenigingen nu al wat munitie mee om tijdig hun fonds aan de jas te trekken.’

Persbericht Koepel Gepensioneerden

Jongstleden woensdag berichtten wij u via onze nieuwsbrief en website over de stemming in de Tweede Kamer n.a.v. het pensioenplan van NSC. De Koepel bracht ook een persbericht uit dat kunt u hier lezen.

De Koepel Gepensioneerden is de grootste belangenvereniging van gepensioneerden in Nederland met 100 lidverenigingen die samen 150.000 leden hebben. De Koepel komt onder het motto “de kracht van senioren” indirect op voor alle gepensioneerden en senioren in Nederland.

Meer informatie over de Koepel

Nieuwsbrief 17

Woensdag 21 mei 2025

Pensioenplan NSC sneuvelt in Tweede Kamer

Erop of eronder                                                                                                                                            

Gisteren was het erop of eronder voor het plan van Nieuw Sociaal Contract om mensen te laten stemmen of ze wel of niet willen overstappen naar een nieuwe pensioenregeling.  Het werd eronder, want bij een hoofdelijke stemming stemden 73 Kamerleden tegen het voorstel en 72 voor. Vijf Kamerleden ontbraken bij de stemming (omdat ze ziek thuis zaten bijvoorbeeld). De Kamer gaf wel haar steun aan het voorstel van minister Van Hijum om pensioenfondsen een jaar langer de tijd te geven voor een zorgvuldige overgang naar een nieuwe pensioenregeling. Dat zogenaamde ‘invaren’ kan nu tot uiterlijk 1 januari 2028. Dat laatste voorstel gaat nu naar de Eerste Kamer.

Kluitjesvoetbal                                                                                                                                         

Voorzitter John Kerstens van de Koepel Gepensioneerden hoopt dat de focus in het debat over de nieuwe Pensioenwet nu weer komt te liggen op het waarmaken van de grootste belofte van die wet: een koopkrachtiger pensioen dat de prijsstijgingen beter weet bij te houden dan in het huidige pensioenstelsel gebeurde: ‘Het kluitjesvoetbal van de afgelopen maanden waarbij het alleen ging over ja of nee mogen zeggen heeft voor veel onrust en nog meer onduidelijkheid gezorgd. Door alle spookverhalen die rondgingen, zagen bovendien heel veel mensen door de bomen het bos niet meer waardoor het wel erg ingewikkeld zou worden een goede keuze te maken. Maar wat net zo vervelend was, was dat belangrijke onderwerpen als koopkracht en de zeggenschap in het nieuwe stelsel daardoor dreigden onder te sneeuwen. Wij hebben ons daar steeds tegen verzet. Als enige. Dat heeft effect gehad, want zowel door de minister als door de Kamer zijn (onder verwijzing naar de opstelling van de Koepel) op beide onderwerpen stapjes gezet. Maar nu moeten we door en dan helpt het als anderen zich ook richten op die twee onderwerpen. Ze zijn er belangrijk genoeg voor en mensen hebben er ook écht wat aan.’

Draagvlak                                                                                                                                                 

Bovendien, zo vervolgt Kerstens, is juist dat koopkrachtigere pensioen belangrijk voor het draagvlak onder het nieuwe pensioenstelsel: ‘Het jarenlang achterblijven van de pensioenen, dat ertoe leidde dat gepensioneerden steevast onderaan alle koopkrachtlijstjes bungelden, was de voornaamste reden voor de onvrede met het huidige stelsel. Het was de voornaamste reden dat het vertrouwen in en het draagvlak onder het pensioenstelsel werden aangetast. Het was de voornaamste reden van de nieuwe wet. En de grootste belofte ervan. De minister en de pensioenwereld moeten daarmee aan de bak.’

Onderzoek                                                                                                                                                  

Inmiddels vindt op aandringen van de Koepel Gepensioneerden een onderzoek plaats naar hoe het element koopkracht er in alle door vakbonden en werkgevers afgesproken transitieplannen voor nieuwe pensioenregelingen van afkomt. Bovendien wordt, eveneens op verzoek van de Koepel, gekeken op welke manier pensioenfondsen beter in staat kunnen worden gesteld de pensioenen koopkrachtiger te maken. De voorstellen die de Koepel daartoe heeft gedaan, worden bij een en ander betrokken.

Tenslotte: in de debatten over het NSC-voorstel heeft de minister toegezegd ook met voorstellen te komen over de zeggenschap van deelnemers en gepensioneerden in het nieuwe pensioenstelsel. Ook daar zal de Koepel Gepensioneerden concrete voorstellen voor indienen.

De Koepel Gepensioneerden is de grootste belangenvereniging van gepensioneerden in Nederland met 100 lidverenigingen die samen 150.000 leden hebben. De Koepel komt onder het motto “de kracht van senioren” indirect op voor alle gepensioneerden en senioren in Nederland.

Meer informatie over de Koepel

Nieuwsbrief 16

Zaterdag 10 mei 2025

Minister: NSC-plan leidt tot twee jaar vertraging

Dinsdag 13 mei besluit de Tweede Kamer over het voorstel van Nieuw Sociaal Contract om mensen individueel (of via een referendum) te laten stemmen over de vraag of ze willen overstappen naar een nieuwe pensioenregeling of onder het huidige pensioenstelsel willen blijven.

In een verhit debat daarover vlogen voor- en tegenstanders elkaar onlangs in de haren https://www.letsmail.nl/t/r-e-thdtnjl-l-d/  NSC-Kamerlid Agnes Joseph (die het voorstel indiende) beschuldigde minister Van Hjjum van haar eigen partij er zelfs van ‘zichzelf en het volk voor de gek te houden’. Die had de Kamer op het hart gedrukt tegen het voorstel van zijn partijgenote te stemmen: ondanks het feit dat dat inmiddels al twee keer is aangepast, bevat het volgens de minister nog steeds een aantal elementen die wettelijk niet mogelijk zijn. Zo wordt bijvoorbeeld voorgesteld gepensioneerden die ervoor zouden kiezen niet over te stappen, wèl mee te laten betalen aan de overgang van werkenden. Dat kan in de huidige regelingen niet. Bovendien zou het voorstel enorm complex zijn, tot veel gedoe en tot nog meer vertraging leiden. Dat laatste omdat bij aanname van het voorstel heel veel werk dat al gedaan is opnieuw zou moeten, maar ook omdat de inmiddels al bijna twee jaar van kracht zijnde nieuwe Pensioenwet dan op heel veel punten zou moeten worden aangepast.

Aan het eind van het debat beloofde de minister de Tweede Kamer een en ander voor de stemming nog eens op papier te zetten. Dat deed hij deze week. Noodzakelijke aanvullende wetgeving bij nader gewijzigd amendement van het lid Joseph c.s. over het invoeren van een goedkeuringsrecht bij interne waardeoverdracht van pensioenen (Kamerstuk 36578-17) | Tweede Kamer der Staten-Generaal

In een brief van zes kantjes zet de minister uiteen waardoor die vertraging wordt veroorzaakt en wat allemaal nog moet gebeuren. Het gaat daarbij om ‘een eerste inventarisatie’ want de verwachting is dat er nog méér wet- en regelgeving moet worden aangepast die wellicht nog meer vertraging zal opleveren. Voornaamste reden dat het voorstel van NSC tot heel veel veranderingen leidt, is dat het een ommekeer betekent van de kern van de nieuwe Pensioenwet. Die gaat ervan uit dat in principe wordt overgestapt naar nieuwe regelingen. In het voorstel is dat niet meer het geval. Daarnaast, daar wees de minister al eerder op, zijn in het voorstel zelf een heleboel dingen nog niet (goed) geregeld. Dat moet allemaal nog wel gebeuren. Vervolgens moet, zoals dat altijd het geval is, over alle veranderingen advies worden ingewonnen bij allerlei instanties en dient een parlementaire behandeling in Tweede en Eerste Kamer plaats te vinden.

De vraag is of deze brief van de minister, net zoals dat het geval is voor bijvoorbeeld het negatieve advies van de Raad van State over het voorstel, echt nog een rol gaat spelen bij het bepalen van het stemgedrag van partijen. Voorzitter John Kerstens van de Koepel Gepensioneerden betwijfelt dat: ‘De loopgraven in deze discussie zijn inmiddels wel betrokken. Iedereen heeft zich in z’n schuttersputje ingegraven en schiet op elkaar. Soms met scherp, vaker met losse flodders. Het lijkt er af en toe op dat het helemaal niet meer gaat over wel of niet kunnen kiezen om over te stappen, maar over of de nieuwe wet deugt of niet. Ik snap heel goed dat ik steeds meer gepensioneerden spreek die zeggen dat ze inmiddels door de bomen het bos niet meer zien. Er komen zoveel sprookjes en spookverhalen voorbij dat (los van alle andere bezwaren die tegen het voorstel zijn ingebracht) een weloverwogen keuze maken waar je vervolgens je leven aan vastzit wel heel erg ingewikkeld wordt.’

80 Jaar Vrede: Verdedig Democratie en Vrijheid in Europa

Dezer dagen herdenkt Europa dat 80 jaar geleden een einde kwam aan de Tweede Wereldoorlog. AGE Platform Europe, waarvan de Koepel lid is, heeft een Statement gepubliceerd dat wij u niet willen onthouden, zeker gelet op de woelige tijden waarin we nu leven.

U leest de verklaring hier.

Stapje naar meer zeggenschap in nieuw pensioenstelsel

De Koepel Gepensioneerden richt zich in zijn lobby voor verdere verbetering van de nieuwe Pensioenwet met name op twee onderwerpen: het waarmaken van de belofte dat de wet en de daarop gebaseerde nieuwe pensioenregelingen ‘beter zicht op een koopkrachtig pensioen’ zouden bieden en het vergroten van de zeggenschap van gepensioneerden en andere deelnemers in die nieuwe regelingen.

Dankzij de lobby van de Koepel wordt in de Tweede Kamer nog steeds over beide onderwerpen gesproken. Zo wordt er 13 mei gestemd over een motie van Nieuw Sociaal Contract om in alle nieuwe pensioenregelingen een duidelijke koopkrachtambitie op te nemen. De Koepel Gepensioneerden had daar eerder voor gepleit. Nu ontbreekt zo’n ambitie namelijk vaak. In zijn brief voorafgaande aan het debat waarin desbetreffende motie werd ingediend, had minister Van Hijum van Sociale Zaken en Werkgelegenheid al aangegeven serieus te willen kijken naar een aantal door de Koepel genoemde oplossingsrichtingen om de koopkrachtbelofte van de wet beter waar te maken. Momenteel loopt bovendien, ook al naar aanleiding van een brief van de Koepel Gepensioneerden, een onderzoek naar hoe het onderwerp koopkracht in de tot nu toe door vakbonden en sociale partners afgesproken transitieplannen aan bod komt. De resultaten daarvan worden binnenkort verwacht. Uiteindelijk is het natuurlijk de vertaling van die transitieplannen door pensioenfondsen in hun beleggingsbeleid die tot dat ‘beter zicht op een koopkrachtig pensioen’ moet leiden. Ook dat, zo gaf de minister onlangs op vragen vanuit de Tweede Kamer aan, zal worden onderzocht. In de tussentijd is de Koepel Gepensioneerden overigens niet alleen in overleg met politieke partijen, maar ook met de pensioenwereld en sociale partners (vakbonden en werkgevers) over het waarmaken van de koopkrachtbelofte van de wet. Koepelvoorzitter John Kerstens: ‘Wij geloven dat daar breed draagvlak voor bestaat.’

In diezelfde beantwoording op Kamervragen ging de minister ook in op de zeggenschap in het nieuwe pensioenstelsel. Hij herhaalde, naar aanleiding van vragen daarover van Nieuw Sociaal Contract, zijn pleidooi om verenigingen van gepensioneerden ook na het door hen uitgeoefende hoorrecht over de transitieplannen te betrekken bij de verdere uitwerking van de nieuwe pensioenregelingen. Hij vulde dat deze keer aan met de opmerking dat hij ‘op korte termijn wil komen tot een aantal concrete acties waarmee de betrokkenheid van deelnemers op het pensioenbeleid kan worden vergroot.’ In het eerder bedoelde debat had ook het CDA, bij monde van pensioenwoordvoerder Inge van Dijk, daar al op aangedrongen.

Kerstens is gematigd optimistisch over de antwoorden van de minister: ‘Het is goed om te zien dat Kamerleden op verzoek van de Koepel op de door ons genoemde onderwerpen koopkracht en zeggenschap in het nieuwe stelsel blijven doorvragen. Het gaat allemaal stapsgewijs en veel te langzaam naar onze zin, maar er zit wel beweging in. Net zoals we dat rondom koopkracht hebben gedaan, zal de Koepel Gepensioneerden ook over het onderwerp zeggenschap met concrete voorstellen komen. De minister weet dat inmiddels.’

Waar houden wij ons mee bezig?

De Koepel Gepensioneerden is de grootste belangenvereniging van gepensioneerden in Nederland met 100 lidverenigingen die samen 150.000 leden hebben. De Koepel komt onder het motto “de kracht van senioren” indirect op voor alle gepensioneerden en senioren in Nederland.

Nieuwsbrief 15

Vrijdag 25 april 2025

Pensioendebat ‘chaos’ en een ‘bende’ (volgens Kamerleden zelf)

Afgelopen woensdag, 23 april, debatteerde de Tweede Kamer opnieuw over de Pensioenwet. Aanleiding was een klein wetsvoorstelletje van minister Van Hijum (van Sociale Zaken en Werkgelegenheid) om pensioenfondsen een jaar langer de tijd te geven om de overstap naar een nieuwe pensioenregeling te zetten. Op eerder verzoek van de Koepel Gepensioneerden werd daaraan gekoppeld een verlenging, ook van een jaar, van de soepelere indexatieregels voor pensioenfondsen die die overstap gaan maken.

Nieuw Sociaal Contract, de partij van de onlangs opgestapte Pieter Omtzigt, koppelde nog iets anders aan bedoeld wetsvoorstel. Pensioenwoordvoerder Agnes Joseph deed dat door een aanvullend artikel aan dat voorstel te plakken door middel van een zogenaamd ‘amendement’. Daarin wordt voorgesteld om mensen te laten kiezen of ze willen overstappen naar de nieuwe regeling of in het huidige stelsel willen blijven. Individueel of door middel van een referendum. Een en ander leidde er overigens toe dat de minister de hiervoor genoemde versoepeling van de indexatieregels weer uit z’n eigen voorstel haalde en op een andere manier regelde, zodat daar geen onzekerheid meer over bestaat.

In aanloop naar het debat ging het (in pensioenwereld, politiek, polder en pers) alleen nog maar over het NSC-voorstel. De voor- en tegenstanders ervan buitelden over elkaar heen, waarbij zowel ‘sprookjes als spookverhalen’ niet werden geschuwd. De Koepel Gepensioneerden waarschuwde ervoor dat door dat ‘kluitjesvoetbal’ andere belangrijke onderwerpen, de met de nieuwe wet gedane belofte van een koopkrachtiger pensioen voorop (maar ook bijvoorbeeld het anders vormgeven van de zeggenschap in het nieuwe pensioenstelsel), dreigden onder te sneeuwen. Om dat te voorkómen, heeft de Koepel de afgelopen weken extra ingezet op het ervan overtuigen van de minister en pensioenwoordvoerders van diverse politieke partijen dat dat een slechte zaak zou zijn.

En hoewel ook het debat werd overheerst door de discussie over het inspraakvoorstel van NSC ging het in het debat en in de aanloop ernaartoe óók over de door de Koepel Gepensioneerden ingebrachte elementen koopkracht en zeggenschap. In de brief die de minister voorafgaande aan het debat naar de Kamer stuurde, werden beide onderwerpen (met een verwijzing naar de Koepel) expliciet benoemd. Zo gaf de minister daarin onder meer aan te zullen kijken naar een aantal concreet door de Koepel genoemde oplossingen om pensioenfondsen meer ruimte te geven, zodat pensioenen de prijsstijgingen beter kunnen bijhouden. Ook drukte hij pensioenfondsen op het hart verenigingen van gepensioneerden te blijven betrekken bij de overgang naar nieuwe pensioenregelingen.

In het debat bevestigde minister Van Hijum een en ander en was het vooral CDA-woordvoerder Inge van Dijk die aandacht vroeg voor de door de Koepel Gepensioneerden genoemde elementen. Daarbij drong ze er onder meer op aan dat de minister werk maakt van een bij de behandeling van de nieuwe Pensioenwet aangenomen motie om met voorstellen te komen over meer medezeggenschap van gepensioneerden en werkenden. Ook daar had de Koepel om gevraagd. Agnes Joseph van NSC diende aan het eind van het debat bovendien een motie in om in alle nieuwe pensioenregelingen een duidelijke koopkrachtambitie af te spreken, ook een wens van de Koepel. Tot nu toe ontbreekt zo’n ambitie in de meeste plannen.

Over het door datzelfde NSC ingediende amendement om mensen te laten kiezen, vlogen partijen elkaar ook in het debat in de haren. Daar waar Joseph aangaf dat dat niet zo’n hele ingewikkelde aanpassing van de wet is, gaf haar partijgenoot Van Hijum aan dat het tegendeel het geval is. Zo bevat het inmiddels twee keer aangepaste voorstel van NSC-elementen die wettelijk helemaal niet kúnnen, volgens de minister. Dan gaat het bijvoorbeeld om het idee om gepensioneerden die ervoor kiezen niet over te stappen te laten meebetalen aan de overstap van werkenden. Daarvoor, en voor een aantal andere zaken, moet de wet opnieuw gewijzigd worden. Met als gevolg dat nog meer vertraging zou ontstaan (ook omdat een en ander vervolgens weer allerlei gevolgen heeft voor pensioenfondsen). De minister herhaalde daarnaast zijn in de eerdergenoemde brief neergelegde bezwaren zoals dat kiezen voor in het huidige stelsel blijven juist nog minder perspectief op een koopkrachtig pensioen oplevert. En dat terwijl het jarenlang niet geïndexeerd zijn van de meeste pensioenen nu juist de voornaamste reden was voor de nieuwe wet.

De minister zegde de Kamer toe voor de stemming over wetsvoorstel, amendement en moties de bezwaren tegen het amendement nog eens op papier te zetten. Omdat partijen die de doorslag kunnen geven hun kaarten voor de borst hielden (zoals Denk) of niet aan het debat deelnamen (FvD, JA21 en Partij voor de Dieren), blijft tot de stemming op 13 mei onduidelijk of het voorstel van NSC een meerderheid haalt. Als dat het geval is, is vervolgens het woord aan de Eerste Kamer. Daar zijn de tegenstanders van het voorstel in de meerderheid. Maar voor het zover is, zo beloofde de minister, zal hij ook nog een brief sturen met wat er allemaal nog extra aangepast moet worden bij aannemen van het amendement en wat de gevolgen daarvan zijn.

Wordt vervolgd dus.

Waar houden wij ons mee bezig?

De Koepel Gepensioneerden is de grootste belangenvereniging van gepensioneerden in Nederland met 100 lidverenigingen die samen 150.000 leden hebben. De Koepel komt onder het motto “de kracht van senioren” indirect op voor alle gepensioneerden en senioren in Nederland.

Meer informatie over de Koepel

Nieuwsbrief 14

Vrijdag 18 april 2025

Pensioendebat op 23 april

De nieuwe Pensioenwet is inmiddels ruim anderhalf jaar geleden in werking getreden. En bijna alle pensioenfondsen in Nederland zijn al een tijdje bezig met de operatie om miljoenen pensioenen over te zetten naar een nieuwe pensioenregeling.

Dat neemt echter niet weg dat de Tweede Kamer op 23 april opnieuw debatteert over de wet. Centraal daarbij staat een voorstel van Nieuw Sociaal Contract (NSC) om mensen meer inspraak te geven bij de overstap naar een nieuwe pensioenregeling. Op dat voorstel is inmiddels van alle kanten gereageerd. Voor- en tegenstanders vliegen elkaar daarbij in de haren. En zowel sprookjes als spookverhalen worden niet geschuwd. De Raad van State maakte eerder gehakt van het voorstel en ook de eigen NSC-minister, Eddie van Hijum van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, zei onlangs ‘Niet doen!’’ Deskundigen waarschuwen er bovendien voor dat gepensioneerden die ervoor zouden kiezen in het huidige stelsel te blijven, niet alleen gaan meebetalen aan de overstap van werkenden, maar nog meer koopkracht gaan inleveren dan ze de afgelopen jaren al deden. Tenslotte zou de in veel gevallen bij de overstap vrijkomende ‘invaarbonus’ aan hun neus voorbijgaan.

Opvallend is dat minister Van Hijum z’n uiterste best deed om zich van een officieel oordeel over het voorstel van z’n partijgenote Agnes Joseph te onthouden. Normaliter adviseert een bewindspersoon de Tweede Kamer over een voorstel van een Kamerlid: hij ontraadt het (‘stem tegen’), hij neemt het over (‘prima voorstel, daar hoeft wat mij betreft niet over gestemd te worden’) of hij laat het aan het oordeel van de Kamer (‘ik kan ermee leven en zie wel wat het resultaat van uw stemming is’). Het feit dat-ie nu, hoewel z’n mening zonneklaar is, zo’n officiële appreciatie achterwege laat, kwam hem op forse kritiek te staan van collega-minister Eelco Heinen van Financiën. Overigens zal Van Hijum er in het Kamerdebat niet aan ontkomen z’n oordeel over het inspraakvoorstel te geven. Daarover zal hij immers uitgebreid aan de tand gevoeld worden.

En daar kleeft wat de Koepel Gepensioneerden betreft gelijk een risico aan. Daardoor dreigt nog meer ‘kluitjesvoetbal’ waarbij het alleen over het bedoeld voorstel gaat. Dat voorstel komt uit een enige tijd geleden door NSC gepresenteerd document van maar liefst 24 pagina’s. Daarin staan ook andere voorstellen, bijvoorbeeld om pensioenfondsen meer mogelijkheden te bieden de pensioenen in de toekomst koopkrachtiger te maken. Zodat ze de inflatie beter bijhouden dan in het huidige pensioenstelsel gebeurt. Het feit dat heel veel gepensioneerden in dat huidige stelsel inmiddels meer dan vijftien jaar lang jaar in jaar uit hun pensioenen minder verhoogd zagen worden dan dat de prijzen in de winkels stegen, was de voornaamste reden voor de nieuwe Pensioenwet. Het beter de inflatie kunnen bijhouden was de voornaamste belofte van die nieuwe wet. De vakbond jubelde destijds niet voor niets ‘Iedereen gaat erop vooruit!’ Nu uit de tot nu toe gepresenteerde transitieplannen over de overstap naar nieuwe regelingen echter het beeld naar voren komt dat die belofte van een koopkrachtiger pensioen er maar bekaaid van af lijkt te komen, is er dus meer dan voldoende reden om dáár met elkaar over in gesprek te gaan. De Koepel Gepensioneerden hamert daar dan ook al maanden op.

Probleem is echter dat dat, ondanks het feit dat er nu dus een debat op stapel staat, dreigt niet te gaan gebeuren. Door de eenzijdige focus van politiek, polder (vakbonden en werkgevers), pensioenwereld en pers op het inspraakvoorstel sneeuwen de óók gedane koopkrachtvoorstellen onder. Niemand heeft het daar nu nog over. En dat is drie keer jammer: nu de voornaamste belofte van de wet onvoldoende wordt waargemaakt móet je het daar over hebben, dat kán in het nu geplande debat van woensdag én er bestaat meer eenduidigheid over noodzaak en mogelijkheid van verbetering van de koopkracht van pensioenen dan over bedoeld inspraakvoorstel het geval is. Een gemiste kans dus.

Daarom drukt de Koepel Gepensioneerden iedereen (in politiek, polder, pensioenwereld en pers) op het hart de grootste belofte van de nieuwe wet centraal te stellen. Overigens is uiteraard ook de Koepel Gepensioneerden voor meer inspraak. Om die reden pleitte de Koepel eerder al voor een blijvende rol van verenigingen van gepensioneerden en het geven van een grotere stem aan gepensioneerden in het nieuwe pensioenstelsel.

Gemiddelde pensioenleeftijd voor het eerst boven de 66 jaar

In 2024 gingen bijna 93 duizend werknemers met pensioen. De gemiddelde leeftijd waarop mensen met pensioen gingen was 66 jaar en 1 maand. Dat is ruim 2 maanden later dan in 2023. Dit blijkt uit nieuwe cijfers van het CBS. Lees verder via deze link: https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2025/16/gemiddelde-pensioenleeftijd-voor-het-eerst-boven-de-66-jaar

Waar houden wij ons mee bezig?

De Koepel Gepensioneerden is de grootste belangenvereniging van gepensioneerden in Nederland met 100 lidverenigingen die samen 150.000 leden hebben. De Koepel komt onder het motto “de kracht van senioren” indirect op voor alle gepensioneerden en senioren in Nederland.

Meer informatie over de Koepel

Trump en onze pensioenen

Volgens de een is het een briljante strategie, volgens de ander is het een aaneenschakeling van domme onnavolgbare beslissingen: feit is dat de zigzagkoers van de Amerikaanse president Donald Trump wereldwijd voor veel beroering zorgt. Of het nou gaat om de oorlogen in Oekraïne en Gaza of om de aandelenbeurzen. Feit is ook dat die laatste de afgelopen weken harde klappen hebben gekregen.

De koersen kelderden zoals bijna nooit tevoren. Miljarden en miljarden zijn zo in rook opgegaan. En dat leidt, niet onbegrijpelijk, ook tot de vraag wat dat betekent voor onze pensioenen. En voor de bij de meeste pensioenfondsen in gang gezette overgang naar een nieuwe pensioenregeling. Want al ons pensioengeld wordt nu eenmaal niet in een oude sok bewaard. Dat wordt door pensioenfondsen belegd. In aandelen, maar ook in minder risicovolle obligaties bijvoorbeeld. In Amerika, maar ook in de rest van de wereld. Pensioenfondsen laten zich daarbij bovendien leiden door de lange termijn, omdat pensioenen nu eenmaal niet alleen vandaag maar ook over bijvoorbeeld dertig jaar nog moeten worden uitbetaald. Daardoor ‘valt de schade mee’.

Maar gevolgen zijn er. In ieder geval voor de dekkingsgraden van pensioenfondsen. Die dalen. En dat is nooit een goed teken, bijvoorbeeld als het gaat om de mogelijkheden van pensioenfondsen om de pensioenen te verhogen (indexeren). Die mogelijkheden zijn op zich (mede dankzij een stevige lobby van de Koepel Gepensioneerden) in de aanloop naar het nieuwe pensioenstelsel vergroot, maar of dat bij aanhoudende koersverliezen op de beurs voldoende is om de pensioenen ook komend jaar te verhogen, is de vraag. Een vraag is ook wat alle uit Amerika overgewaaide onrust op de financiële markten doet met de zogenaamde ‘invaarbonus’ (een mogelijke verhoging van de pensioenen ineens op het moment van overstappen naar de nieuwe pensioenregeling). Als er op het moment van dat overstappen minder geld in de pot zit, wordt die invaarbonus normaal gesproken kleiner.

Onder het huidige pensioenstelsel leidde de wereldwijze beurscrash na de bankencrisis dik vijftien jaar geleden voor honderdduizenden gepensioneerden tot een verlaging van hun pensioen. Over wat de gevolgen van zo’n crash in het nieuwe pensioenstelsel zijn, zijn de meningen verdeeld. Enerzijds gaan pensioenen meer ‘met de beurzen meebewegen’, anderzijds wordt voor gepensioneerden straks een ‘solidariteitsreserve’ gevormd en kunnen schokken over meerdere jaren worden uitgesmeerd. Bovendien wordt voor gepensioneerden straks minder risicovol belegd.

Tenslotte: in de zogenaamde ‘transitieplannen’ die per pensioenfonds in de aanloop naar een nieuwe pensioenregeling zijn gemaakt, is rekening gehouden met verschillende scenario’s. Ook met scenario’s waarin de beurzen een duikvlucht nemen. In het uiterste geval moet een ander (gunstiger) ‘invaarmoment’ worden gekozen. Als sociale partners (na een seintje van het pensioenfonds) met elkaar om tafel moeten om te kijken of hun transitieplan moet worden aangepast en dat ook daadwerkelijk van plan zijn, zullen ze daar in het kader van het in de nieuwe Pensioenwet verankerde hoorrecht verenigingen van gepensioneerden opnieuw bij moeten betrekken. Die toezegging deed de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid na aandringen van de Koepel Gepensioneerden al eerder.

Zorgkosten 2024

Vanaf 1 maart tot 1 mei doet Nederland weer belastingaangifte. Heeft u in 2024 zorgkosten gemaakt? Bijvoorbeeld voor medische zorg, hulpmiddelen of vervoer van en naar uw arts? En werden deze zorgkosten niet vergoed door uw zorgverzekeraar?

Mogelijk kunt u deze kosten aftrekken in uw aangifte inkomstenbelasting. Ga in 4 stappen na of en hoe u zorgkosten kunt aftrekken in de belastingaangifte. Download de informatie hier.

De Koepel Gepensioneerden is de grootste belangenvereniging van gepensioneerden in Nederland met 100 lidverenigingen die samen 150.000 leden hebben. De Koepel komt onder het motto “de kracht van senioren” indirect op voor alle gepensioneerden en senioren in Nederland

Lager eigen risico, hogere zorgpremie

“Bijna 200 euro extra zorgpremie, dat zal bij veel Nederlanders rauw op hun dak vallen”, verwacht Wim Groot, gezondheidseconoom aan de Maastricht University, in de Telegraaf. Het kabinetsplan om in 2027 het eigen risico in de zorg te verlagen naar 165 euro per jaar, zorgt voor een forse stijging van de zorgpremie. Vooral gezonde mensen worden hierdoor financieel geraakt. Groot: “Het idee van solidariteit wordt zo wel heel ver doorgevoerd.”

Het kabinet wil vanaf 2027 het eigen risico in de zorg van 385 euro per jaar verlagen naar 165 per jaar, met een maximum van 50 euro per behandeling. Maar de zorgkosten moeten wel betaald worden, schrijft de Telegraaf, daarom gaat de premie voor de verplichte basisverzekering met 199 euro per jaar omhoog.

Misschien houd ik weer wat over

Chronisch zieken en ouderen die ieder jaar hun volledige eigen risico kwijt zijn aan zorguitgaven, gaan er met dit plan financieel op vooruit, vooral degenen die ook aanspraak maken op zorgtoeslag. Neem Ingrid Joosten (70) die jaarlijks zeker 1500 euro kwijt is aan zorgkosten. Ze heeft astma, slaapapneu en een hernia die niet te opereren is. Daarnaast kampt ze met gebitsproblemen en complicaties na baarmoederhalskanker. Omdat ze leeft van een AOW en een klein pensioen is het nu iedere maand passen en meten.”Als het eigen risico teruggaat naar 165 euro houd ik aan het einde van de maand misschien weer wat over”, zegt Joosten in de Telegraaf.

Veel 75-plussers hele eigen risico kwijt

Hoe ouder mensen worden, hoe vaker ze een beroep doen op de zorg en hoe vaker ze dus hun eigen risico op maken. Dat is ook terug te zien in de cijfers over het gebruik van het eigen risico uit de Zorgthermometer 2024 van Vektis. In 2024 maakte van de jongeren tot 34 jaar 29 procent het eigen risico euro op. In de leeftijdsklasse 55 tot 74 jaar moest 60 procent het hele bedrag aan eigen risico aftikken en in de groep mensen van 75 jaar en ouder is zelfs 81 procent hun volledige eigen risico kwijt.

Bron: Senioren Journaal

Hulp bij activeren leeftijdskorting Openbaar Vervoer

Met OVpay wordt betalen in het openbaar vervoer steeds slimmer, steeds makkelijker. Toch hebben sommige reizigers extra hulp nodig, bijvoorbeeld om leeftijdskorting te activeren op de betaalpas. Daarom is OVpay een samenwerking gestart met de Digihulplijn, die de minder digitaalvaardige reiziger helpt in voor hen begrijpelijke taal. In het bijgaande persbericht leest u meer over deze samenwerking.

Waar houden wij ons mee bezig?