zaterdag 19 oktober 2019

Alles over de actualiteit rond pensioenen

Groot misverstand

Helaas is er iets gruwelijk mis gegaan. Tot onze verrassing werden wij geconfronteerd met berichten in de (sociale) media, als zouden Joep Schouten en ik mede-ondertekenaars zijn van de brief die een paar wetenschappers hebben geschreven naar aanleiding van de brief van 40 prominenten. Die prominenten staan voor nuancering van de wijze waarop de rekenregels in elkaar zitten en geven aan dat die ten onrechte verlammend werken op ons pensioensysteem. Voor alle helderheid, we staan achter de brief van de prominenten en juist niet achter de reactie van een paar wetenschappers, waarvan we al heel lang weten in welke hoek ze zitten.

Onrust

Naarmate 1 januari dichterbij komt ontstaat onder veel gepensioneerden grote onrust over de mogelijk dreigende kortingen. Begrijpelijk en terecht, omdat al zo lang over pensioenen gesproken wordt en de rente, waarmee gerekend moet worden, alleen maar naar beneden gaat. Verder komen steeds meer mensen in het nieuws (van prominenten tot andere wetenschappers, van pensioenfondsen tot DNB, van ……), worden petities en rechtszaken voorbereid en neemt ook de druk op de besturen van KNVG en NVOG toe. Het is in ieder geval duidelijk: er moet op korte termijn wat worden gedaan om de onnodige kortingen tegen te houden.

Doen we niet genoeg? Een verwijt dat we vanuit de achterban nogal eens horen. Gedoeld wordt onder meer op het niet actief ondersteunen van de bodemprocedure die door de Stichting Pensioenbehoud en de KBO-Brabant zijn opgestart en op het niet medeondertekenen van de petitie van de 50Plus partij en omroep MAX. Bij de laatste had ook KBO-PCOB zich aangesloten, naar deze organisatie zegt, ‘omdat zij, zonder overleg met ons te hebben gehad, dachten dat KNVG en NVOG dat ook hadden gedaan’. Jammer, omdat de KBO-PCOB wel meedoet in het voorbereiden van seniorenactie (zie hieronder), maar dat niet is nagegaan of te snelle eigen actie misschien weer een verkeerde indruk van de (overigens steeds beter wordende) samenwerking tussen de seniorenorganisaties oproept.

We proberen bij KNVG en NVOG de lijn te volgen dat we aan de tafels, waaraan we nu eindelijk een beetje serieuzer worden genomen, onze successen moeten halen, zowel op langere als op kortere termijn. Een bodemprocedure kan heel lang duren en kost veel geld, terwijl daarmee de op korte termijn aanwezige dreiging van kortingen niet voorkomen kan worden. Dat kan wel door op een andere manier druk op de ketel te krijgen en door het beïnvloeden van heel veel spelers op het pensioenveld. Gelukkig groeit het aantal medestanders. Zie ook de paragraaf over dit onderdeel. Met de actie van de 50Plus partij doen we niet mee, omdat we willen voorkomen dat we in de hoek van één partij komen te zitten, met het politieke risico van afserveren en stigmatisering van dien. Daarom doen we wel mee met de brief van de prominenten.

Uitwerking pensioenakkoord

Dan het pensioenakkoord. Zoals bekend zullen de seniorenorganisaties ANBO, KBO-PCOB, Senioren FNV en CNV, NOOM en KNVG/NVOG deelnemen aan het overleg tussen de klankbord (met daarin ook jongeren) en de stuurgroep die belast is met de uitwerking van het pensioenakkoord. Er is een datum gepland waarop besproken gaat worden hoe het overlegtraject verder ingevuld gaat worden. Om onnodige publiciteit te voorkomen, wordt de datum niet bekend gemaakt, maar op de Algemene vergadering van 13 november kunnen Joep en ik verslag van het overleg doen. In de klankbordgroep zitten namens de seniorenorganisaties Joep Schouten en Jaap van der Spek (KNVG/NVOG en NOOM), Willem Reijn (ANBO), Ellen Moonen (KBO-PCOB) en Jan de Jong (senioren FNV en CNV). Voor de bespreking met de stuurgroep worden een agenda en relevante stukken ons toegestuurd, zodat wij ons vooraf kunnen beraden. Dat doen we in een ondersteuningsgroep vanuit de pensioencommissie.  De brief van de minister waarin dit en andere dingen, als antwoord op onze eerdere brief worden bevestigd, is onderweg. Onze radio acties, aanbieden van de petitie en heel veel gesprekken hebben zin gehad. We zitten weliswaar niet in de stuurgroep (werkgevers, werknemers en overheid) zelf, maar we zitten wel aan een belangrijke, serieuze tafel.

Voorkomen onnodige kortingen

De minister heeft de Tweede Kamer beloofd om in november te komen met een antwoord op de vraag of en hoe eventueel kortingen op korte termijn kunnen worden voorkomen. Hij komt daarmee nadat hij uitgebreid daarover met de pensioenfondsen heeft gesproken. Hoewel Corien Wortmann (voorzitter bestuur ABP) wat vroegtijdig met een reactie in de publiciteit is gekomen, weten we dat de pensioenfondsen op dit moment actief met de minister bespreken hoe de kortingen kunnen worden voorkomen, zonder dat daarmee de uitwerking van het pensioenakkoord in de weg wordt gezeten. Dat zijn qua inhoud geheime besprekingen om te voorkomen dat vroegtijdig uitlekken de uitkomsten in de weg gaan staan. Ondertussen is afgesproken dat de seniorenorganisaties in het platform jong/oud op 20 november met de minister over dit onderwerp indringend van gedachten zullen wisselen. Waarbij wij hopen dat de minister ondertussen akkoord is gegaan met de ontsnappingsmogelijkheid die pensioenfondsen op grond van de wet kunnen aanvragen ‘vanwege bijzondere economische omstandigheden’.

De lid-organisaties krijgen (of hebben ondertussen gekregen) een brief waarin deze weg via de pensioenfondsen wordt aangegeven in de verwachting dat door vertegenwoordigers in verantwoordingsorganen hiervan gebruik wordt gemaakt. In die zin, dat zij hun pensioenfondsen dwingend kunnen vragen ermee aan de slag te gaan. De brief is ontstaan omdat geraadpleegde ervaren juristen erop wezen dat dit een directe, op korte termijn te realiseren en waarschijnlijk succesvolle weg is.

Acties in voorbereiding

We zijn er desalniettemin met elkaar nog niet gerust op. Daarom bereiden we nu al acties voor met als doel te kunnen optreden als de minister en de Tweede Kamer toch niet in de door ons gewenste richting overstag gaan. Over die acties zullen de lid-organisaties worden geïnformeerd in een brief, waarin ook extra financiële ondersteuning zal worden gevraagd. De voorbereidingen worden gedaan door de werkgroep seniorenactie, waarin ook de ANBO, de KBO-PCOB, het NOOM en de senioren van FNV en CNV vertegenwoordigd zijn. ANBO en KBO-PCOB hebben ondertussen al aangegeven substantieel financieel te willen bijdragen. Bij anderen is die vraag nog in behandeling.

Ondertussen vinden regelmatig gesprekken plaats met relevante politici, waaronder een aantal uit de coalitie. We merken dat er beweging komt maar ook dat vooral wordt gezocht naar openingen om de kortingen te voorkomen zonder dat nu al de rekenrente de belangrijkste factor is. Politiek is dat (of dat nu terecht is of niet) op dit moment nog een te lastig punt. In de uitwerking van het pensioenakkoord zal wel blijken dat ons systeem van aanvullende pensioenen failliet is, als niet de rekenregels worden aangepast. Op het voorkomen van zo’n failliet stelsel zullen wij met de vakbonden nadrukkelijk aansturen. Nu is op korte termijn alles gericht op het voorkomen van de onnodige kortingen. Het is verrassend en goed te weten dat ook NETSPAR (gesponsorde pensioenclub van de Universiteit Tilburg) van oordeel is dat nu onnodige kortingen moeten worden voorkomen, ook al denken een aantal wetenschappers uit deze hoek anders over de marktrente.

Jong en oud worden ten onrechte tegen elkaar uitgespeeld, daarom 5 november

In de hele discussie komen we steeds de framing jong/oud tegen. Te pas en te onpas wordt beweerd dat de verdeling van de pensioengelden nadelig voor de jongeren uitpakt als er geïndexeerd gaat worden, dan wel als kortingen niet worden doorgevoerd. Niet indexeren gaat ten koste van gepensioneerden en de jongeren in de opbouw van hun pensioen (ziet er dus voor hen ook blijvend slecht uit). Maar, gaat indexeren en niet korten dan ten koste van de jongere generaties?  En is de afgelopen jaren al niet genoeg geld van oud naar jong gevloeid? Wanneer houdt die (wel door vrijwel iedereen erkende) stroom op? Over al deze vraagstukken zal het gaan in een gesprek tussen 10 jongeren en 10 senioren, samen met een aantal deskundigen, op 5 november. NETSPAR faciliteert deze bijeenkomst. Van de zijde van de senioren nemen vertegenwoordigers deel van de seniorenorganisaties, waaronder de voorzitters van de pensioencommissie. Vanuit de seniorenorganisaties zullen Jos Berkemeijer en Cees Michielse reflecteren op de inleidingen. Ons doel is om te bereiken dat ook andere, in het nieuws opererende partijen, beseffen dat het steeds maar weer roepen dat jongeren de dupe zijn, een onjuiste weg is om tot oplossingen te komen. Van de kant van de seniorenorganisaties nemen daarom mensen deel die weten hoe de vork in de steel zitten, maar die ook bereid zijn te duiken in wat jongeren beweegt en waarop zij reageren en acteren.

Tot zover de actualiteit.

Jaap van der Spek

Wij vragen u om uw reactie op ons verzoek tot ondersteuning per e-mail te sturen naar het adres communicatie@gepensioneerden.nl. Het gaat om het ondersteunen van onze strijd om op korte termijn kortingen te voorkomen en om ervoor te zorgen dat de belangen van gepensioneerden in de uitwerking van het pensioenakkoord daadwerkelijk zullen doorklinken. Graag ook melden of u bereid bent daarvoor een (kleine) financiële bijdrage te doen. Indien dat het geval is, krijgt u persoonlijk per e-mail het rekeningnummer toegestuurd waarop u dat bedrag kunt storten.