Nieuwsbrief 16, 2018

Publicatiedatum: zaterdag 28 april 2018.

De zorgplicht van banken.

Cees van Tiggelen is lid van het Maatschappelijk Overleg Betalingsverkeer (MOB) namens de seniorenorganisaties KBO-PCOB, NVOG en NOOM. In het MOB zijn diverse aanbieders en gebruikers van het betalingsverkeer vertegenwoordigd zoals ouderenorganisaties, de Consumentenbond, het MKB, Detailhandel, de Betaalvereniging Nederland en de Nederlandse Vereniging van Banken. DNB zit het MOB voor en het ministerie van Financiën stuurt de adviezen door aan de Tweede Kamer. Van Tiggelen is tevens voorzitter van de werkgroep ‘Toegankelijkheid en Bereikbaarheid’ van het MOB waarin ook het belang van kwetsbare groepen als bepaalde groepen ouderen wordt besproken. ‘Ook toekomstige kwetsbare groepen zullen niet zomaar online kunnen bankieren. Lees hier verder…

Pensioenen: Governance bij Pensioenfondsen.

Bij stemmingen op 3 april in de Tweede Kamer over Pensioenen is een motie aangenomen die de regering oproept om met de pensioensector in overleg te treden over maatregelen om de diversiteit te vergroten. Met name wordt gevraagd om  de sector te laten monitoren welke vacatures in pensioenfondsbesturen vrijkomen en bij te houden hoe vaak die vervuld worden door een vrouw of iemand onder de 40, en hierover de komende twee jaar halfjaarlijks te rapporteren.
N.B. Onder de knop “Publicaties” op de NVOG-site zijn  de sheets terug te vinden die op 17 april zijn gebruikt bij de themamiddag Governance Pensioenen.

Pensioenen: Financiële positie pensioenfondsen in verslechterd.

Pensioenfondsen staan er minder goed voor dan eind vorig jaar, blijkt uit een overzicht van De Nederlandsche Bank (DNB). De dekkingsgraad van Nederlandse pensioenfondssector is in het eerste kwartaal van dit jaar gedaald met 1,2 procentpunt naar 107,5%.

Dat de financiële positie van de fondsen in de eerste drie maanden van 2018 verslechterde, komt aan de ene kant doordat de waarde van de verplichtingen toenam tot €1242 mrd. Aan de andere kant nam het vermogen af: dat daalde met €10 mrd naar €1336 mrd. Dat komt volgens DNB vooral door verliezen van de fondsen op hun aandelenportefeuilles.

Beleidsdekkingsgraad
Hoewel de dekkingsgraad voor het eerst in vijf kwartalen daalt, stijgt de zogeheten beleidsdekkingsgraad naar 107,8%. Deze graadmeter speelt een belangrijke rol bij het besluit om pensioenen te korten of te verhogen met inflatie en is een gemiddelde van de afgelopen 12 maanden. De sterke stijging van de dekkingsgraden vorig jaar, ijlt daardoor nog na in de beleidsdekkingsgraad.

Buffer
De sector als geheel heeft nog steeds meer pensioengeld in kas dan absoluut noodzakelijk. Maar bij een flink aantal pensioenfondsen is de buffer te klein.

Met deze dekkingsgraden heeft de sector als geheel nog steeds een kleine buffer: er is meer pensioengeld in kas dan absoluut noodzakelijk. Maar bij een flink aantal pensioenfondsen ontbreekt een buffer, of is die buffer te klein om op termijn kortingen op de pensioenen te voorkomen. Pensioenfondsen moeten een minimale beleidsdekkingsgraad van rond de 104% hebben. Als zij vijf jaar onder die grens blijven, moeten zij korten.

Korten
Bij 45 fondsen van de ruim 200 pensioenfondsen hangt de deelnemers dit scenario nog steeds boven het hoofd. Bij deze fondsen zijn volgens DNB circa 3,4 miljoen actieve en 1,9 miljoen pensioengerechtigde deelnemers aangesloten. Dat is ongeveer 60% van alle actieve en pensioengerechtigde deelnemers.

Vorige week maakten de grote vijf pensioenfondsen hun dekkingsgraden per eind maart al bekend. Die is bij ambtenarenpensioenfonds ABP (103%), pensioenfonds Zorg en Welzijn (99,8%), het pensioenfonds voor de Bouw (117,1%) en de ­metaalfondsen PME (100,3%) en PMT (101,5%) licht gedaald.

Bron: Het Financieele Dagblad 25.04.2018

Koopkracht: nieuws uit kabinet en parlement.

Flexibele AOW?
Minister Koolmees van Sociale Zaken noemde eerder een flexibele AOW-leeftijd ‘geen kansrijke optie om verder uit te werken’. Maar.…. zeer recent is in de CAO “Bouw&Infra” afgesproken dat werkgevers en werknemers gezamenlijk bij de overheid gaan aandringen op maatregelen om voor de zware beroepen in de bouw- en infrasector tot een flexibele AOW te komen. Zij zullen bepleiten dat de AOW moet kunnen ingaan na 45 gewerkte jaren. (zie PvdA-voorstel AOW leeftijd en de aanbieding aan minister W. Koolmees).
Diverse politieke partijen blijven daarnaast bezig om voorstellen voor een flexibeler AOW-leeftijd dan wel een minder snelle stijging nader uit te werken. Echter, deze week lazen we in de krant dat minister Koolmees geen uitlatingen wil doen over de vorderingen in het overleg tussen werkgevers en werknemers. En ook op andere gestelde vragen tijdens een congres van ’s lands grootste pensioenfonds kwamen uit zijn mond geen duidelijke antwoorden. Het lijkt er dan ook op dat een akkoord verder weg is dan ooit…..

Zorg, Welzijn, Wonen en Mobiliteit.

Aan de slag voor een gezonder Nederland.
Al eerder schreven wij dat preventie in de zorg een van de belangrijkste doelstellingen is van de regering. Onlangs heeft Staatssecretaris Blokhuis het Nationaal Preventie akkoord aangekondigd. Er zijn nu een drietal voorzitters aangesteld die met een groot aantal instellingen de drie thema’s: Roken, (Jolande Sap), het tegengaan van overgewicht en stimuleren van gezond eten (Erik van der Burg) en problematisch alcohol gebruik (Leo Meijer) gaan voorbereiden.

Er moeten stevige ambities en controlemaatregelen worden ontwikkeld voor een gezonder Nederland.  Er moeten maatregelen komen waar alle inwoners (en dus ook de ouderen!) beter van worden. In de loop van 2018 moet dit akkoord worden gesloten en moet Nederland aan het werk!
(Persbericht Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport 20 april 2018)

Zorg voor ouderen in beeld; overgrote deel ouderen woont thuis.
De Nederlandse Zorg Autoriteit publiceerde deze week de eerste monitor over de zorg voor ouderen.
Hieruit blijkt dat verreweg de meeste ouderen vanaf 65 jaar (94%!) gewoon thuis wonen. Ook van de 85-plussers woont 70% nog thuis, vaak met ondersteuning van wijkverpleging. De meeste 65-plussers zijn vitaal en gebruiken nauwelijks meer zorg dan de gemiddelde Nederlander. Maar de zorgkosten stijgen sterk met de leeftijd.  Voor 85-plussers liggen de gemiddelde kosten vier keer hoger dan de kosten voor mensen tussen de 65 en 75 jaar
Bijna 50% van de totale zorguitgaven in Nederland (€ 79 miljard in 2018!)  wordt besteed aan de ouderen vanaf 65 jaar die 20 % van de bevolking uitmaken! 189.000 Ouderen wonen nu in een verpleeghuis, daar gaat 40% van de uitgaven aan zorg voor ouderen naar toe (dus 20% van de totale kosten in Nederland!)
Het gaat hierom zorg die betaald wordt uit de zorgverzekeringswet, wet langdurige zorg en de wet maatschappelijke ondersteuning.  De zorg voor ouderen staat op dit moment volop in de belangstelling. Zoals bekend heeft minister van VWS onlangs het PACT voor de ouderenzorg uitgebracht om de ouderenzorg in Nederland verder te verbeteren, maar ook om de kostenontwikkeling te beheersen!

Nieuwsbrief 15, 2018.
Publicatiedatum: vrijdag 20 april 2018.

Pact voor de ouderenzorg.
Zoals bekend is het ministerie van VWS tezamen met nu bijna 80 ondertekenaars van het PACT, waaronder alle ouderen- en gepensioneerdenorganisaties, bezig actieplannen op te zetten. De actieplannen: “Eén tegen eenzaamheid” en “Thuis in het verpleeghuis, waardigheid en trots op elke locatie” zijn deze maand al gepubliceerd en het actieplan “Langer thuiswonen ” volgt in mei.
De reeds uitgebrachte actieplannen zijn te vinden op onze website of kunt u hier (Eenzaamheid) en hier (Verpleeghuis) downloaden.
De commissie Zorg, Welzijn, Wonen en Mobiliteit beraadt zich op de wijze waarop NVOG en KNVG op deze actieplannen kunnen inhaken. Daarbij zullen wij zeker ook de lidorganisaties gaan betrekken. Hierover hoort u binnenkort meer. Als er bij u al ideeën opborrelen horen wij dit graag van u!

Kabinet pakt fouten en fraude in de zorg aan.
Onlangs was zowel op de TV, radio als in de kranten te lezen hoe een malafide zorgmakelaar in staat is geweest om, soms met medewerking van cliënten die zorg nodig hadden, miljoenen Euro’s voor zichzelf achterover te drukken die niet voor zorg werden gebruikt. Dit is geld dat door de Nederlandse gemeenschap solidair met premies bij elkaar is gebracht en dus voor de zorg moet worden ingezet.
Deze week heeft de regering de Tweede Kamer medegedeeld dat dit niet kan en aangekondigd dat zij met een aanpak komt om onbedoelde fouten en opzettelijke fraude in de zorg tegen te gaan.
Er zullen ook scherpere eisen worden gesteld aan organisaties die willen toetreden tot de zorg zodat malafide bureaus die zorggeld ten eigen behoeve zouden willen gaan gebruiken kunnen worden geweerd.
Wij vinden dat een goede en hoognodige zaak en wachten de voorstellen van de regering af.

Nieuwsbrief 14, 2018.

Publicatiedatum: vrijdag 13 april 2018.

Berichten uit kabinet en parlement over koopkracht, inkomen en AOW.

AOW-leeftijd

Op dinsdag 3 april jl. is een groot aantal moties in de Tweede Kamer in  stemming gebracht. De moties die voortkwamen uit eerder overleg over pensioenen in de Commissie SZW over de AOW-leeftijd zijn helaas alle verworpen. Zoals bekend (zie ook de toetsingscriteria) zijn de seniorenorganisaties voorstander van een minder snelle stijging van de AOW-leeftijd, maar daarvoor is dus geen kamer-meerderheid gevonden.

Koopkracht

Woensdag 11 april is in de Tweede Kamer gedebatteerd over de koopkracht en zijn diverse moties ingediend (stemmingen volgen later deze maand). Het hoofdthema was de al dan niet herkenbare welvaartsstijging in Nederland, respectievelijk van de gemiddelde Nederlander.
Basis voor het debat waren enerzijds Kamervragen, en anderzijds de reactie daarop van minister Koolmees (SZW). Zie de links onderaan dit artikel voor twee brieven van de minister.
Samengevat komt het er op neer dat minister Koolmees zelf nogal positief is over de koopkrachtontwikkeling. Daarbij heeft hij zelfs een theorie ontwikkeld, dat de eigenlijke koopkracht veel beter is dan volgens het CPB (en dus ook zijn eigen ministerie) tot nu toe wordt gemeld, omdat hij met name de verhoging van de zorguitgaven wil aanmerken als koopkrachtverbetering!
In het Financieel Dagblad staat een goede toelichting op dit verhaal met de kop: “Illusionist Wouter Koolmees ziet veel meer koopkracht dan hardwerkende Nederlander”.
Eveneens op woensdag 11 april is in de Financiële Commissie van de Tweede Kamer gesproken over een brief van minister Hoekstra (Financiën) over de vermogens- en inkomenspositie van ouderen (zie link onderaan het artikel).
Het ANP (en de NOS) hebben hierover bericht in een klein artikel met de nogal gekleurde kop
“Ouderen zitten er best warmpjes bij”. Deze kleuring werd overigens wel uitgelokt door de teneur in de brief van de minister. Hij betoogt dat de huidige generatie ouderen een gemiddeld betere inkomens- en vermogenspositie heeft dan de generatie van 10 jaar geleden, maar ook beter dan de huidige jongeren in Nederland, respectievelijk ouderen in het nabije buitenland. Hij vergelijkt dus generaties en niet de individuele inkomensontwikkeling!
Als slotzin wordt dan nog wel toegevoegd, dat het hier om gemiddeldes gaat.
Citaat van minister Hoekstra: “Natuurlijk gaan achter gemiddeldes ook verschillen schuil. Huishoudens met ouderen kunnen net zo goed een laag inkomen hebben of weinig vermogen. Het kabinet zal daarom oog blijven houden voor financieel kwetsbare groepen in de samenleving.”
Al met al probeert Financiën de discussie over koopkrachtplaatjes een kennelijk het kabinet passende wending te geven. Maar in de Tweede Kamer zitten diverse koopkracht-specialisten, en die zullen hierop vast goed kunnen reageren, zoals ook al is gebleken bij de behandeling van de brieven van minister Koolmees.

brief beantwoording Kamervragen door minister Koolmees (13-2)

kamerbrief minister Koolmees inz. welvaartstijging (6-4)

brief minister Hoekstra inz. inkomens- en vermogenspositie ouderen (9-4)

“Kwaliteitskader” Wijkverpleging.

Na het ” kwaliteitskader” verpleeghuizen, dat geleid heeft tot het onverwachte gevolg om het landelijk budget met ongeveer 20% (€ 2,1 miljard!) te verhogen voor verbetering van de kwaliteit in verpleeghuizen in de komende 4 jaar, wordt thans hard gewerkt aan een “kwaliteitskader” voor de wijkverpleging.

Dit nieuwe “kwaliteitskader” is nu bijna af en wordt momenteel beoordeeld door deskundigen vanuit deze sector van de gezondheidszorg. Dit moet een antwoord geven op de vraag wat goede wijkverpleging is gezien vanuit cliënten, zorgprofessionals, zorgorganisaties en financiers (zorgverzekeraars!). In ieder geval zal dit niet leiden tot een verhoging van het budget! Jammer!
Men ziet de wijkverpleging als een team van deskundige verpleegkundigen die zich inzetten voor de gezondheid en zelfredzaamheid van degenen die wijkverpleging nodig hebben. Verpleegkundigen en verzorgenden helpen niet alleen thuis achter de voordeur, maar moeten ook preventief in de wijk actief zijn om meer vraag naar wijkverpleging of andere zorg te voorkomen.

Uiteraard blijven de cliënten centraal staan. Dat kunnen cliënten zijn die ondersteuning nodig hebben vanwege gezondheidsproblemen, maar het kan ook gaan om mensen zonder een vraag naar zorg, maar die steun nodig hebben bij het vinden naar een gezondere levensstijl.
In alle gevallen moeten wijkverpleegkundigen proberen mensen zoveel mogelijk in staat te stellen hun eigen leven voort te zetten ondanks beperkingen door gezondheid of leeftijd.
Zelfredzaamheid en kwaliteit van leven zullen de uitgangspunten zijn van de wijkverpleging. Zij zal wel goede zorg en ondersteuning moeten bieden, maar men zal ook toenemend een beroep doen op de cliënten om, tezamen met hun naasten, zelfredzaam te zijn.

Een van de grote knelpunten zal zijn het gebrek aan verplegend en verzorgend personeel. De schaarste aan personeel en de steeds grotere vraag naar wijkverpleging door het langer moeten thuis wonen door onze vergrijzende maatschappij zal zeker problemen gaan opleveren.
Echter, de bedoelingen van de opstellers van dit nog in de steigers staande  “kwaliteitskader” is om ook daarop en antwoord te kunnen geven.
Een zaak is zeker: Er is een grote omslag nodig in de regelgeving, waardoor de administratie aanmerkelijk wordt verminderd en dus meer tijd vrijkomt voor het echte werk van de wijkverpleegkundige!
Men wil het nieuwe systeem invoeren in de loop van 2019, laten wij er het beste van hopen.
Wordt  vervolgd.

Stemmen voor verantwoordingsorgaan.

Gedurende de maand april kunnen personen die bij het ABP pensioen opbouwen en pensioengerechtigden die van dit fonds pensioen ontvangen, hun stem uitbrengen op een van de kandidaten die op de lijst voor deelnemers of op de lijst van pensioengerechtigden staan. Koen de Maat (voorzitter van ons platform SOI) is kandidaat op lijst 4 van de Pensioengerechtigden van het ABP, de lijst FOG-ABP.

Op de website van FOG-ABP staan de bij NVOG aangesloten lid-organisates; daar vindt u meer informatie over de verkiezingen en een uitleg waarom een stem op een onafhankelijke belangenbehartiger erg belangrijk is.

LO Nieuwsbrief 4, 2018.

Publicatiedatum: vrijdag 6 april 2018.

Hervorming pensioenstelsel blijft moeilijk.

Minister Wouter Koolmees (D66) van Sociale Zaken heeft er ‘alle vertrouwen in dat ‘op korte termijn’ een akkoord wordt bereikt over hervorming van het pensioenstelsel. Dat schrijft hij woensdag in een brief aan de Tweede Kamer. U kunt de brief hier lezen.

In een artikel van Het Financieele Dagblad kunt u meer lezen over dit onderwerp.

Nieuwsbrief 13, 2018.
Publicatiedatum: vrijdag 30 maart 2018.

Hoopvolle geluiden tijdens maatschappelijk forum NVB.
Op 15 maart heeft de heer Cees van Tiggelen namens NVOG het maatschappelijk forum bijgewoond dat de NVB (Nederlandse Vereniging van Banken) die dag had in het gebouw van Koninklijke Munt in Utrecht had georganiseerd.
Namens de banken waren aanwezig de heren v.d. Boogert van ING, van der Horst van ABN-AMRO, Draijer van de Rabobank en Oostendorf van de Volksbank. Alle 4 zijn lid c.q. voorzitter van de raad van bestuur van hun bank. Verder waren er 20 klanten van die banken bij om deel te nemen aan de discussie. Voorts waren er vertegenwoordigers van steakholders zoals NVVK, ANBO, NRI, NIBUD en Veilig thuis en een notaris.
De gespreksonderwerpen waren:
*wat vinden we belangrijk aan (digitaal) bankieren
*wat verwachten we van de bank nu en in de toekomst
*hoe kan een bank helpen bij het maken van financiële keuzes als u ouder en misschien ook afhankelijker wordt
*hoe kunnen banken helpen om financiëel misbruik te voorkomen.
Van Tiggelen geeft hieronder een korte impressie van het forum, waarin hij dankbaar gebruik heeft gemaakt van de discussies in de MOB-werkgroep Bereikbaarheid en Toegankelijkheid, met name ook over het onderzoek bij kwetsbare groepen naar hun beleving van het betalingsverkeer en het basis bankieren.
Onze afgevaardigde stelde aan de orde dat er een kwetsbare groep is in de samenleving van ongeveer 4 miljoen mensen (laaggeletterden, niet of minder digitaal vaardig, mensen met een psychische of lichamelijke beperking, bepaalde groepen ouderen etc) . Zoals uit de laatste monitor is gebleken, scoren bepaalde onderdelen van het betalingsverkeer en het basis bankieren minder positief of zelfs negatief tov andere consumenten. Van Tiggelen heeft gemeld dat er thans een diepteonderzoek plaats vindt onder deze groep en dat de uitkomsten ervan behandeld zullen worden in de WTB in april a.s..
Hij is van mening dat we nu reeds kunnen vaststellen dat deze groep het moeilijk heeft en het zeker nog moeilijker zal krijgen, zeker als de banken volop (blijven) inzetten op innovaties in digitalisering en efficiëncy. Alsdan komt genoemde groep aan de kant te staan. Zijn oproep aan de banken was: wat gaan jullie er aan doen om deze groep binnen de (bancaire) boot te houden c.q. weer te krijgen. Uit reacties van klanten en vertegenwoordigers van steakholders was op te maken dat het vorenstaande werd onderkend.
De reacties van de banken kan als volgt worden samengevat: er zijn al c.q. zullen (verdere) initiatieven worden genomen om het aantal senioradviseurs uit te breiden, het aantal contactpunten in aantal te verhogen (in verzorgings tehuizen, gemeenschapshuizen, andere plaatsen waar die groep komt etc). Mogelijk uitbreiding van contactpunten met franchisenemers werd ook genoemd. Ook, waar gewenst, uitbreiding van gesprekken aan de keukentafel.
Onderkend werd tevens dat die gesprekken niet alleen zouden behoeven te gaan over deelname aan het betalingsverkeer en het basis bankieren, maar ook waar gewenst en mogelijk over financiële keuzes bij het afhankelijker worden en hoe kan financiëel misbruik worden voorkomen. Ook aandacht voor een levenstestament werd daarbij genoemd. Alle banken meldden, ook na afloop, zeer geInteresseerd te zijn in de uitkomsten van ons verdiepend onderzoek. Dat klinkt bemoedigend!
Maar: zowel in de WTB als het MOB zullen we de banken op hun daden (blijven) beoordelen! Van Tiggelen stelt voor om in de WTB eens te bekijken of we naar analogie van de spreiding van bankkantoren en geldautomaten ook de contactpunten in de toekomst in beeld kunnen brengen.
De discussies over afhankelijk worden en financiëel misbruik waren inhoudelijk heel goed. Ook daarover zijn concrete afspraken gemaakt. Alles overziend kon Van Tiggelen met voldoening terugkijken op de bijeenkomst.

(Ont)regel de zorg! De helt minder tijd kwijt aan onzinnige administratie!
We weten allemaal dat in de zorg door zorgverleners veel administratieve handelingen moeten worden gedaan. Hierover wordt al jarenlang gediscussieerd. Afgelopen dinsdag kreeg zorgminister Bruno Bruins in een via de radio rechtstreeks uitgezonden programma een document met 60 verbeterpunten overhandigd. Joop Blom, voorzitter van de gezamenlijke comissie ZWWM van NVOG/KNVG was erbij en maakte van deze bijeenkomst een kort verslag dat u hier kunt lezen.

SER nieuwsbrief.
De nieuwste aflevering van de Themabrief Pensioenen en AOW van de Sociaal Economische Raad is uit. U kunt hier klikken om de themabrief online te lezen,

De nominale zorgpremie 2019.
Vorig jaar is in onze nieuwsbrief al aangekondigd dat de nominale premie die door de zorgverzekeraars wordt vastgesteld extra zal gaan stijgen . Dit was al verwacht voor 2018 maar de stijging bleef gelukkig binnen de perken.
Nu hebben zowel CZ als Zilveren Kruis bij de publicatie van hun resultaten 2017 laten weten dat hun reserves zodanig zijn geslonken (door de zgn. premiesubsidie die men al een paar jaar hebben gegeven vanuit hun reserves), dat verwacht moet worden dat dit voor 2019 niet meer kan. Men verwacht een premiestijging die het dubbele is van 1-1-2018.
Als de zorg de kosten in de zorg niet in de hand kan houden (zie ook het artikel over (Ont)regel de zorg!), dan zal daaraan niet te ontkomen zijn.