Uitwerking Pensioenakkoord

De uitwerking van afspraken over het tweede pijlerpensioen is inmiddels begonnen. Het traject wordt aangestuurd door een stuurgroep bestaande uit vertegenwoordigers van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en werkgever- en werknemer organisaties met een aantal adviserende leden uit ‘het veld’. Er is een aantal  werkgroepen ingesteld – bemand door wetenschappers, vertegenwoordigers uit het veld en van toezichthouders en CPB – die met voorstellen moeten komen voor de diverse elementen van het nieuwe stelsel, bijvoorbeeld op het terrein van de beleggingen, het omgaan met tekorten, de deling van risico’s, de overgang van het ene stelsel naar het andere (de transitie) etc.  Deze voorstellen worden door een voorbereidingsgroep gereed gemaakt voor besluitvorming  in de stuurgroep. De stuurgroep zal de besluiten die in de uitwerkingsfase worden genomen, bespreken met een klankbordgroep, bestaande uit vertegenwoordigers van organisaties van ouderen en jongeren. De samenwerkende organisaties van gepensioneerden zijn tezamen met een vertegenwoordiger van de senioren uit de FNV en CNV met 5 personen vertegenwoordigd in de klankbordgroep. Daarnaast zijn de jongeren met 5 personen vertegenwoordigd.
De Pensioencommissie van de samenwerkende organisaties van gepensioneerden, ondersteunt onze vertegenwoordigers daarbij.

Op dit moment zijn er nog geen concrete voorstellen maar in de afgelopen vergadering op 19 november heeft de Pensioencommissie zich gebogen over de uitgangspunten waarop de ouderenorganisaties de voorstellen willen toetsen. De belangrijkste toetsingscriteria zijn:

·         Het uitgangspunt dat een goed, koopkrachtvast – dus goed geïndexeerd – pensioen bereikt kan worden zodanig dat de deelnemer in beginsel na pensionering zijn levensstandaard overwegend kan handhaven. Voor wat betreft de indexatie moet dat ook voor de huidige gepensioneerden en slapers gelden. Dat laatste stelt vooral ook eisen aan de transitie.

·         Premie en verplichtingen dienen op dezelfde grondslagen bepaald te worden

·         Collectiviteit met verplichte deelneming en solidariteit tussen alle groepen bij de verdeling van risico’s:  de risico’s van sterfte en langleven, arbeidsongeschiktheid en beleggingen.
Met het oog hierop moet het mogelijke worden om t.z.t. de oude rechten van zowel deelnemers, gepensioneerden als slapers in te varen in een nieuwe regeling. Gezamenlijk vermogen leidt tot hogere welvaartswinst en kan risico’s zoals boven geformuleerd beter opvangen.

·         Fondsen moeten voldoende vrijheid hebben voor hun beleggingsbeleid. In het bijzonder moet het mogelijk zijn om binnen een pensioenfonds  een beleggingsmix te realiseren die aansluit bij de mate waarin de eigen deelnemers en gepensioneerden bereid zijn beleggingsrisico’s te dragen. Dit is dus ruimer dan het idee van belegging volgens een standaard life cycle waar het akkoord van uit gaat. Eventuele tekorten moeten in een relatief korte periode van 5 tot 10 jaar ingehaald worden. De Pensioencommissie onderschrijft de wenselijkheid van het in het akkoord genoemde voorstel om een maximum te stellen aan het deel van de premie dat bestemd mag worden voor het inhalen achterstanden van bijv. 10%.

·         Indien een fonds wel besluit de nieuw op te bouwen rechten af te splitsen van alle reeds opgebouwde rechten of meer specifiek van de reeds tot uitkering komende pensioenen van gepensioneerden  en de slapers rechten, dan moet deze splitsing op evenwichtige wijze naar alle deelnemerscategorieën plaatsvinden en zodanig dat ook in het achterblijvende deel voldoende vermogenspotentieel is voor toekomstige (inhaal)indexatie.
Deze splitsing kan bijvoorbeeld vorm krijgen via 2 fondsen of via twee kringen binnen één fonds. De verdere uitwerking moet het mogelijk maken om met de governance voor de achterblijvende groep aan te sluiten bij de specifieke samenstelling van die populatie.
Attentiepunten bij de splitsing van het vermogen zijn onder meer de omstandigheid dat:
* bij veel fondsen een gedempte, niet kostendekkende premie is betaald wat ten koste is gegaan van de algemene reserves en de gepensioneerde/slapers heeft benadeeld.
*  een onevenredig groot deel van de extra rendementen uit de laatste jaren ten gunste van de jongeren is gekomen omdat de daling van de rente , (waardoor de benodigde voorziening stijgt wat  gefinancierd moet worden uit de extra rendementen)  tot gevolg heeft gehad dat de benodigde voorziening voor jongeren (veel) sterker is gestegen dan voor ouderen. Een evenwichtige verdeling zou kunnen betekenen dat er uit moet worden gegaan van een hogere disconteringsrente dan de huidige risicovrije rente die gemiddeld zo tussen de 1 en 1,5% ligt.

Bij splitsing is het voorts temeer van belang dat fondsen voldoende beleggingsvrijheid hebben aansluitend op de risicobereidheid zodat een eventuele groep achterblijvende ouderen vanuit de life cycle gedachte niet gedwongen kan worden nagenoeg uitsluitend vastrentend te beleggen.

·         Het nieuwe stelsel moet een breed draagvlak hebben. Voorwaarde daarvoor is ook dat er voldoende vertrouwen in het stelsel bestaat. Zonder instemming van de gepensioneerden komt het nieuwe stelsel er niet.

Een van de hete hangijzers is uiteraard de rekenrente. Dit onderwerp komt pas aan de orde als overeenstemming bestaat over de uitwerking van het nieuwe stelsel. Op dit moment heeft de pensioencommissie aan dit onderwerp richting stuurgroep nog maar beperkt aandacht besteed.

Enkele constateringen die de Pensioencommissie gedaan heeft:
* Pensioenfondsen moeten hun verplichtingen bepalen op liquidatiebasis, terwijl bij verreweg de meeste fondsen geen sprake is van een liquidatie. Er zou dan ook van een marktconforme waardering van verplichtingen die past in een ‘going concern’ situatie uitgegaan moeten worden.
* De keuze voor de risicovrije rente hangt samen met de zekerheidseis van het pensioen (waarvan inmiddels is gebleken dat die niet zo zeker is). Bij afschaffing van de zekerheidseis hoeft de keuze voor de risicovrije rente dan ook niet gehandhaafd te blijven. Uitgangspunt moet dan bijvoorbeeld een prudente macrostabiele rentevoet zijn. De facto leidt het hanteren van de risicovrije rente bij een niet gegarandeerde toezegging tot impliciete buffervorming.

Medio december zal de eerste besluitvormende vergadering van de stuurgroep over deelonderwerpen plaatsvinden. De stuurgroep streeft ernaar de uitwerking van de afspraken inzake het tweede pijlerpensioen eind april 2020 af te ronden.

Een nieuwe Europese Commissie:  Naar een meer “age friendly” Europa

Sinds 1 november heeft de nieuw benoemde Europese Commissie onder leiding van Mevr. Ursula von der Leyen haar verantwoordelijkheid opgenomen. Benoemd zijn 8 vice-voorzitters waaronder 3 op uitvoerend niveau. Zij zullen verantwoordelijk zijn voor de top prioriteiten die verwoord zijn in de EU politieke richtlijn. De overkoepelende onderwerpen  zullen zijn: klimatologische uitdaging,  Europa voor een digitale tijdsperk, een economie die voor allen er is  en een nieuw inzet voor een Europese democratie.

Na de benoeming van mevrouw v.d. Leyen heeft AGE Platform Europe in een open brief er bij haar erop aangedrongen in de komende jaren  onder haar verantwoordelijkheid ook de demografische veranderingen speciale aandacht te geven. In haar openingstoespraak voor het Europese Parliament  beloofde zij deze aandacht aan demografische veranderingen te geven, onze democratische rechten te waarborgen en aan de noodzaak tot “life long learning”, om zo de toegang tot de arbeidsmarkt, maar ook het combineren van arbeid en familieleven mogelijk te maken, een gecoördineerd benadering op EU niveau voor demografische verandering en solidariteit tussen de generaties.

Voor het eerst is een EU vice-president benoemd die uitsluitend belast is met het dossier “democratie en demografie”.  Deze benoeming ging naar mevrouw Dubravka Suica uit Kroatië. Haar politieke opdracht is:

-het bevorderen van actief ouder worden

– werk en familie in evenwicht te brengen, toegang tot de arbeidsmarkt voor alle generaties, met speciale aandacht voor “ life long learning”

–  het adresseren van democratische deficits en het kritisch bekijken van sociale systemen ook met zicht op een ouder wordende bevolking,

– het opstellen van een Greenbook dat de lange termijn gevolgen van onze demografische ontwikkeling nader onderzoekt.

Dat het onderwerp “democratie en demografie”  in de komende tijd de speciale aandacht zal hebben onder de EU lidstaten, werd duidelijk uit het feit dat Duitsland onder haar voorzitterschap in de tweede helft van 2020 dit tot haar hoofdthema heeft gemaakt. In Juli 2020 vindt in Berlijn een Europese conferentie plaats met als hoofdthema “de rechten van de ouderen te garanderen en te versterken vooral in het licht van de toenemende digitalisering”.  AGE is gevraagd hieraan haar medewerking te verlenen.

In het licht van het garanderen van de mensenrechten geven ook de Verenigde Naties hieraan veel aandacht. Een UN Open ended Working Group (UN OEWG) komt jaarlijks bij elkaar. Ook landen buiten Europa nemen hieraan deel. Hoofdonderwerp voor 2020 is “actief ouder werden en de toegangkelijkheid tot de arbeidsmarkt voor allen, en het recht en de toegang tot “lifelong learning” .  Men hoopt tot een conventie te komen om landen te stimuleren meer te doen.  Ook hierin is AGE actief betrokken.

Actief ouder worden en de gelijke rechten voor iedereen, de implementatie van de “European Social Pillar” heeft de volle aandacht in de EU politiek  de komende jaren.

Vitaliteitsdagen

Als Koepel Gepensioneerden weten wij dat er lid-organisaties zijn die voor hun leden activiteiten op het gebied van vitaliteit organiseren. Soms met de naam Vitaliteitsdag, soms onder een andere naam.

Wij weten ook dat er behoefte is aan het uitwisselen van ervaringen en het inzicht hebben in de programma’s van zo’n dag / zo’n activiteit.

Vanuit de commissie Zorg, Welzijn en Wonen hebben wij het initiatief genomen om te inventariseren welke lid-organisaties zich bezig houden met de organisatie van een Vitaliteitsdag.

Wilt u uw activiteit en uw ervaring met ons delen? Graag een mail naar Jan Pouw: janentrudypouw@gmail.com . Op basis van de ontvangen informatie zullen wij dan kijken op welke manier onze Koepel   eventueel een rol kan spelen bij de informatie uitwisseling.

Brief aan minister: geen kortingen en premieverhogingen

NVOG/KNVG heeft samen met andere ouderenorganisaties in een vandaag gestuurde brief een beroep op minister Koolmees gedaan om voorlopig geen kortingen toe te passen en de premies niet te verhogen.

In de brief onderstrepen de organisaties dat de bijzondere economische omstandigheden met negatieve rentes veel pensioenfondsen hard dreigen te raken.

Zij  vinden dat de minister eerst moet afwachten wat de twee studies over het nieuwe pensioenstelsel en de houdbaarheid van het stelsel in een omgeving waarin rentes lange tijd laag blijven, opleveren. Pas daarna kan worden bepaald hoe verder te gaan.

Lees hier de brief aan minister.

Veilig mobiel (op de fiets)

Vorige week hebben wij uw medewerking gevraagd bij een enquête over veilige mobiliteit voor ouderen. Dit keer een voorbeeld van een project dat gericht is op de veiligheid voor de oudere fietsende verkeersdeelnemer.

Wandelen, fietsen, gebruik maken van het OV en autorijden. Allemaal mogelijkheden om ook op oudere leeftijd zolang mogelijk mobiel te blijven en deel te kunnen nemen aan het sociale verkeer. Met of zonder lichamelijke beperkingen.

Hoe zorg je er voor dat je zo veilig mogelijk mobiel blijft? Op een gegeven moment worden onze reflexen toch wat minder en heb je wellicht meer tijd nodig om beslissingen te nemen. Goed inspelen op de andere verkeersdeelnemers, ook wel anticiperen genoemd, speelt daarbij een rol. En dan maar hopen dat de anderen dat ook doen!

De fietser

In dit artikel aandacht voor de fietser. Wellicht in het bijzonder degenen die met een E-bike aan het verkeer deelnemen. Het gaat met die E-bike toch een stukje sneller dan met de “gewone” fiets en dat vereist een goed inzicht in je eigen handelen. Is het verantwoord om met een hoge snelheid bochten te nemen en hoe stabiel ben je?

Project ”Doortrappen”

Doortrappen, met als uitdagende toevoeging “veiliger fietsen tot je 100ste” is een initiatief van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en wordt uitgevoerd met medewerking van provincies en gemeenten. Landelijke partners zijn onder andere Veilig Verkeer Nederland, de Fietsersbond, BOVAG, VeiligheidNL en BeterOud. In steeds meer gemeenten wordt het project Doortrappen geïntroduceerd of zijn plannen hiervoor in ontwikkeling.

Bewustwording

Het doel van Doortrappen is om fietsende ouderen bewust te maken van het aspect veilig mobiel blijven. Bewegen en actief blijven wordt gekoppeld aan het verbeteren van je fietsveiligheid.

In een leuke setting met een relatief kleine groep deelnemers wordt aandacht geschonken aan verkeersinzicht en de techniek van het fietsen. Ook het belang van fit zijn en fit blijven komt aan de orde. Niet alleen aandacht voor het fietsen, maar ook met bijvoorbeeld een lunch erbij of zoals in Puttershoek het geval was, na de bijeenkomst gezamenlijk een streekmuseum bezoeken. Wel op de fiets er naar toe natuurlijk!

Meer weten?

U kunt hier doorklikken naar de brochure over Doortrappen. Vanuit de brochure kan je ook de website van het project bekijken. Staat je gemeente nog niet bij de (beoogde) deelnemers? Informeer eens of er al plannen zijn. Je kunt natuurlijk ook zelf het initiatief nemen en hierover in gesprek gaan met de gemeente of plaatselijke welzijnsorganisatie. Voor ouderen, door ouderen!

SER Themabrief pensioenen en AOW

De nieuwste themabrief pensioenen en AOW van de SER staat online. Klik hier om deze nieuwsbrief te lezen.

AOW-leeftijd blijft 67.

De AOW-leeftijd blijft na uitwerking van het pensioenakkoord ook in 2025 op 67. Dat schrijft minister Koolmees van Sociale Zaken en Werkgelegenheid vandaag in een brief aan de Tweede Kamer op basis van CBS-prognoses over de gemiddelde resterende levensverwachting op 65-jarige leeftijd. Lees meer..